NovaLingua - форум любителей лингвистики

Личные блоги => _Swetlana => _Swetlana: Lingua Latīna => Тема начата: _Swetlana от 29 июня 2022, 16:30

Название: CAPITULUM 15. MAGISTER ET DISCIPULĪ
Отправлено: _Swetlana от 29 июня 2022, 16:30
Взято hīc (https://www.youtube.com/playlist?list=PLU1WuLg45SiyrXahjvFahDuA060P487pV)


LINGUA LATĪNA PER SĒ ILLŪSTRĀTA
Familia Rōmāna by Hans H. Ørberg
Audio by Luke Amadeus Ranieri, i.e. ScorpioMartianus (youtube.com/c/ScorpioMartianus)
Аудио 15 Magister et Discipuli - L. Amadeus Ranierius (https://drive.google.com/file/d/1wU87KYaFLMIVMii5ncJidw4VHVuqLozO/view?usp=sharing)

lūdus, ī m – школа
virga, ae f – ветка; прут, розга, палка
sella, ae f – стул, кресло
jānua, ae f – дверь
vērum, ī n – правда, истина; справедливость, правильность
vērum (частица) – но, однако
tergum, ī n – спина, хребет; тыльная часть; шкура, кожа
lectulus, ī m – (диминутив к lectus) ложе, постель, кровать;  обеденное ложе

nōs – мы, acc. nōs
vōs – вы, acc. vōs
ego – я, acc. mē
– ты, acc. tē

tacitus – (part.) молчащий, молча
tacitus a, um – (adj.) молчаливый; тайный; молчащий
sevērus a, um – строгий, суровый
posterus, postera, posterum – следующий
posterior -ius (compar. к posterus) – задний; последний из упомянутых; менее важный
īnferus a, um – нижний, подземный, преисподний
īnferior -ius (compar. к īnferus) – находящийся ниже, нижний; более низкий
prior, prior, prius – передний; ближайший; прежний, предыдущий; первый; старший
nec enim – ибо не

prior, prior, prius; gen. sg. priōris       
  C./G.    Masc./Fem.    Neuter 
  Nōm.    prior    prius 
  Gen.    priōris    priōris 
  Dat.    priōrī    priōrī 
  Acc.    priōrem    prius 
  Abl.    priōre    priōre 
       





  C./G.    Masc./Fem.    Neuter 
  Nōm.    priōrēs    priōra 
  Gen.    priōrum    priōrum 
  Dat.    priōribus    priōribus 
  Acc.    priōrēs    priōra 
  Abl.    priōribus    priōribus 

nōndum – (adv.) ещё не
statim – (adv.) твёрдо, стойко; постоянно; тотчас, немедленно
tum – (adv.) тогда, в то время; тогда, после (э)того; затем, потом
item – (adv.) так же, а равно, таким же (равным) образом
ergō – (adv.) вследствие этого, поэтому
at – но, же, с другой стороны, тогда как, что же касается; зато
antequam (ante-quam) – прежде чем, до того как
nisi (ni + si) – если не
ac – и, а также, и потом
autem – но, с другой стороны, же, напротив
- если (бы), в случае если
quid = cūr в вопросах
Quid (= cūr) tū librum Titī habēs?

metuō, metuit, metuunt, metuere – бояться, страшиться
cōnsīdō, cōnsīdit, cōnsīdunt, cōnsīdere – опускаться, садиться; сидеть
Cōnsīde! – садись!
Sextus in sella cōnsīdit. – Секст садиться на стул.
dēsinō, dēsinit, dēsinunt, dēsinere – переставать, прекращать, кончать; заканчивать; прекращаться (bellum dēsinit), завершаться
Dēsine, magister! – Прекрати, учитель
red-eō, redit, redeunt, redīre – идти назад, ехать обратно, возвращаться
Redī! – возвращайся
red-dō, reddit, reddunt, reddere – отдавать назад, возвращать; говорить в ответ; излагать, рассказывать, передавать; переводить
Redde mihi mālum meum, Tite! – Возвращай мне моё яблоко, Тит!
re-citō, recitat, recitant, recitāre – читать вслух; зачитывать, оглашать; читать наизусть
ex-clāmō, exclāmat, exclāmant, exclamāre – восклицать
Vōs hōram tōtam tacitī stāte, dum ego sedēns partem librī posteriōrem recitō!  – Стойте молча  целый час, пока я, сидя, читаю следующую часть книги.

Безличные глаголы
convenit – прилично, подобает, к лицу, следует
nōn convenit – неприлично, не подобает, не пристало
Nam lacrimāre puerō Rōmānō nōn convenit. – Ибо римскому мальчику не пристало плакать.
licet, licent -  позволено, можно, разрешается
mihi (dat.) licet - мне можно


Название: От: CAPITULUM 15. MAGISTER ET DISCIPULĪ
Отправлено: _Swetlana от 29 июня 2022, 16:33
Cap15_1.png

CAPITULUM QUĪNTUM DECIMUM. MAGISTER ET DISCIPULĪ

     Mārcus librum et tabulam et cēterās rēs ferēns Tūsculum ambulat. Illīc est lūdus puerōrum. Multī puerī māne in lūdum eunt.
     Magister lūdī est vir Graecus, cui nōmen est Diodōrus. Mārcus magistrum metuit, Diodōrus enim magister sevērus est, quī discipulōs suōs virgā verberat; eō modō magister sevērus discipulōs improbōs punīre solet. Discipulī sunt puerī quī in lūdum eunt. Mārcus et Quīntus sunt duo discipulī. Aliī discipulī sunt Titus et Sextus.
     Sextus, quī ante Mārcum et Titum ad lūdum advenit, prīmus lūdum intrat. Sextus sōlus est, nam cēterī discipulī nōndum adsunt.
     Magister intrāns Sextum sōlum in sellā sedentem videt. Sextus dē sellā surgēns magistrum salūtat: "Salvē, magister!"
     Magister: "Salvē, Sexte! Cōnsīde!"
     Sextus in sella cōnsīdit. Discipulus tacitus ante magistrum sedet.
     Magister interrogat: "Cūr tū sōlus es, Sexte?"
     "Ego sōlus sum, quod cēterī discipulī omnēs absunt", respondet Sextus.
     Exclāmat magister: "Ō, discipulōs improbōs...!"
     Sextus: "Num ego discipulus improbus sum?"
     Magister: "Immō tū probus es discipulus, Sexte, at Mārcus et Quīntus et Titus improbī sunt!"
     Hīc Titus ad lūdum advenit et iānuam pulsat antequam intrat: discipulus nōn statim intrat, sed prīmum iānuam pulsat; tum lūdum intrat et magistrum salūtat: "Salvē, magister!"
     Magister: "Ō Tite! Sextus iam adest..."
     Titus: "At Mārcus et Quīntus nōndum adsunt!"
     Magister: "Tacē, puer! Claude iānuam et cōnsīde! Aperīte librōs, puerī!"
     Sextus statim librum suum aperit, sed Titus, quī librum nōn habet, "Ego" inquit "librum nōn habeō."
     Magister: "Quid? Sextus librum suum habet, tū librum tuum nōn habes? Cūr librum nōn habēs?"
     Titus: "Librum nōn habeō, quod Mārcus meum librum habet."
     Post Titum Mārcus ad lūdum advenit, neque is iānuam pulsat antequam intrat. Mārcus statim intrat, nec magistrum salūtat.
     "Ō Mārce!" inquit Diodōrus, "Cūr tū iānuam nōn pulsās cum ad lūdum venīs, nec mē salūtās cum mē vidēs?"
     At Mārcus "Ego" inquit "iānuam nōn pulsō cum ad lūdum veniō, nec tē salūtō cum tē videō, quia nec Sextus nec Titus id facit."
     Sextus et Titus: "Quid?"
     Mārcus (ad Sextum et Titum): "Vōs iānuam nōn pulsātis cum ad lūdum venītis, nec magistrum salūtātis cum eum vidētis. Audītisne id quod dīcō?"
     Tum Sextus et Titus "Id quod dīcis" inquiunt "vērum nōn est: nōs iānuam pulsāmus cum ad lūdum venīmus, et magistrum salūtāmus cum eum vidēmus. Nōnne vērum dīcimus, magister?"
     Magister: "Vōs vērum dīcitis. Quod Mārcus dīcit nōn est vērum. Discipulus improbus es, Mārce! Necesse est tē pūnīre. Statim ad mē venī!"
     Diodōrus, magister sevērus, tergum puerī virgā verberat. (Tergum est posterior pars corporis.) Tergum dolet Mārcō, neque ille lacrimat, nam lacrimāre puerō Rōmānō nōn convenit.
     Mārcus clāmat. "Ei! Iam satis est! Dēsine, magister!"
Название: От: CAPITULUM 15. MAGISTER ET DISCIPULĪ
Отправлено: _Swetlana от 29 июня 2022, 16:36
Cap15_2.png

Cap15_3.png

Magister puerum verberāre dēsinit et "Ad sellam tuam redī" inquit, "atque cōnsīde!"
    Mārcus ad sellam suam redit, neque cōnsīdit, sed tacitus ante sellam stat.
    "Audīsne, Mārce? Ego tē cōnsīdere iubeō. Cūr nōn cōnsīdis?", interrogat magister.
    Mārcus: "Nōn cōnsīdō, quod sedēre nōn possum."
    Diodōrus: "Cūr sedēre nōn potes?"
    Mārcus: "Sedēre nōn possum, quod mihi dolet... pars tergī īnferior in quā sedēre soleō."
    Haec verba audientēs Titus et Sextus rīdent.
    Diodōrus: "Quid rīdētis, Tite et Sexte?"
    Titus: "Rīdēmus, quod Mārcō dolet..."
    Diodōrus: "Tacēte! Eam corporis partem nōmināre nōn convenit! – Sed ubi est frāter tuus, Mārce?"
    Mārcus: "Is domī est apud mātrem suam. Quīntus dīcit 'sē aegrum esse'."
    Diodōrus: "Sī aeger est, in lūdum īre nōn potest. At vōs bene valētis. Iam aperīte librōs!"
    Titus: "Mārcus meum librum habet."
    Diodōrus: "Quid tū librum Titī habēs, Mārce?"
    Mārcus: "Ego eius librum habeō, quod is meum mālum habet. Redde mihi mālum meum, Tite!"
    Titus ridēns "Mālum" inquit "tibi reddere nōn possum, id enim iam in ventre meō est!"
    Mārcus īrātus Titum pulsāre incipit, sed magister "Dēsine, Mārce!" inquit, "Titus tibi mālum dare nōn potest, at ego tibi malum dare possum, nisi hīc et nunc Titō librum reddis!"
    Mārcus Titō librum reddit.
    Discipulī librōs aperiunt. Item librum suum aperit magister ac recitāre incipit. Puerī autem priōrem librī partem tantum audiunt, nam antequam magister partem librī posteriōrem recitāre incipit, omnēs puerī dormiunt!
  Magister recitāre dēsinit et exclāmat: "O improbī discipulī! Dormītis! Quod recitō nōn audītis!"
    Mārcus magistrō īrātō "Ego" inquit "nōn dormiō. Immō, vigilō et tē audiō, magister."
    Item Sextus et Titus "neque nōs dormīmus" inquiunt, "Vigilāmus et omnia verba tua audīmus. Bene recitās, Diodōre! Bonus es magister!"
    Magister laetus "Vērum est quod dīcitis" inquit, "ego bene recitō ac bonus sum magister — at vōs male recitātis ac malī discipulī estis!"
    Discipulī: "Immō, bonī discipulī sumus! Bene recitāmus!"
    Diodōrus: "Tacēte! Ubi estis, puerī?"
    Discipulī: "In lūdō sumus."
    Diodōrus: "Vērum dīcitis: in lūdō estis — nōn domī in lectulīs! In lectulō dormīre licet, hīc in lūdō nōn licet dormīre!"
    Magister īrātus discipulōs virgā verberat.
    Discipulī: "Ei, ei! Quid nōs verberās, magister?"
    Diodōrus: "Vōs verberō, quod aliō modō vōs excitāre nōn possum. Ad sellās vestrās redīte atque cōnsīdite!"
    Discipulī ad sellās suās redeunt, neque cōnsīdunt.
    Magister: "Quid nōn cōnsīditis?"
    Discipulī: "Nōn cōnsīdimus, quod sedēre nōn possumus."
    Diodōrus: "Quid? Sedēre nōn potestis? Ergō vōs hōram tōtam tacitī stāte, dum ego sedēns partem librī posteriōrem recitō! Nec enim stantēs dormīre potestis!"
Название: От: CAPITULUM 15. MAGISTER ET DISCIPULĪ
Отправлено: _Swetlana от 29 июня 2022, 16:37
Cap15_4.png
Название: От: CAPITULUM 15. MAGISTER ET DISCIPULĪ
Отправлено: _Swetlana от 29 июня 2022, 16:37
GRAMMATICA LATĪNA
Persōnae verbī

Puerī rīdent. Puella nōn rīdet.
Puerī: "Cūr tū nōn rīdes, cum nōs rīdēmus?"
Puella: "Ego nōn rīdeō, quia vōs mē rīdētis!"
'Rīdeō, rīdēmus' dīcitur persōna prīma,
'rīdēs rīdētis' persōna secunda,
'rīdet rīdent' persōna tertia.
      
      Singulāris    Plūrālis 
  1    rīdeō    rīdēmus 
  2    rīdēs    rīdētis 
  3    rīdet    rīdent 

Exempla:
1) clām|ō, clāmā|mus;
2) rīde|ō, rīdē|mus;
3) dīc|ō, dīc|imus; faci|ō, faci|mus;
4) audi|ō, audī|mus.
         
      Singulāris    Plūrālis 
  1    clāmō    clāmāmus 
  2    clāmās    clāmātis 
  3    clāmat    clāmant 
         
      Singulāris    Plūrālis 
  1    dīcō    dīcimus 
  2    dīcis    dīcitis 
  3    dīcit    dīcunt 
         
      Singulāris    Plūrālis 
  1    faciō    facimus 
  2    facis    facitis 
  3    facit    faciunt 
             
      Singulāris    Plūrālis 
  1    audiō    audīmus 
  2    audīs    audītis 
  3    audit    audiunt 
Название: От: CAPITULUM 15. MAGISTER ET DISCIPULĪ
Отправлено: _Swetlana от 29 июня 2022, 16:39
Malus discipulus in lūdō clāmat et rīdet. Quī id nōn facit, et omnia verba magistrī audit, bonus est discipulus.
Bonus discipulus malō dicit: "Ego bonus discipulus sum: in lūdō nec clāmō nec rīdeō, et omnia verba magistrī audiō.
At tū malus discipulus es: in lūdō clāmās et rīdēs nec verba magistrī audīs! Vērum dīcō! Nōnne hoc facis?"
Malus discipulus: "Quod dīcis vērum nōn est: ego hoc nōn faciō!"
Malī discipulī in lūdō clāmant et rīdent. Quid nōn faciunt, et omnia verba magistrī audiunt, bonī sunt discipulī.
Bonī discipulī malīs dīcunt: "Nōs bonī discipulī sumus: in lūdō nec clāmāmus nec rīdēmus, et omnia verba magistrī audīmus. At vōs malī discipulī estis: in lūdō clāmātis et rīdētis nec verba magistrī audītis! Vērum dīcimus! Nōnne hoc facitis?" Malī discipulī: "Quod dīcitis vērum nōn est: nōs hoc nōn facimus!"

[1]    Ut 'clāmō clāmāmus' dēclīnantur verba quōrum īnfīnītīvus dēsinit in -āre.
[2]    Ut 'rīdeō rīdēmus' dēclīnantur verba quōrum īnfīnītīvus dēsinit in -ēre.
[3]    Ut 'dīcō dīcimus' dēclīnantur verba quōrum īnfīnītīvus dēsinit in -ere, praeter ea quae -i- habent ante -ō et -unt, ut 'faciō faciunt': accipere, aspicere, capere, facere, fugere, iacere, incipere, parere, cēt.
[4]    Ut 'audiō audīmus' dēclīnantur verba quōrum īnfīnītīvus dēsinit in -īre, praeter verbum īre (pers. I sing. eō, pers. III pl. eunt), item ab-īre, ad-īre, ex-īre, red-īre, cēt.

Ut 'sum sumus' dēclīnantur verba quōrum īnfīnītīvus dēsinit in -esse, ut ab-esse, ad-esse, in-esse, cēt.,
et posse:
pers. I pos-sum pos-sumus,
pers. II pot-es pot-estis,
pers. III pot-est pos-sunt.

Передача прямой речи
Слова от 1-го лица передаются аккузативом и инфинитивом.
Quīntus: '(Ego) aeger sum.' 
Mārcus: "Quīntus dīcit 'sē aegrum esse'."
Dāvus ... eum sēcum venīre iubet: "Venī mēcum!"

Восклицания
Аккузатив используется в восклицаниях:
Exclāmat magister: "Ō, discipulōs improbōs...!"
Если восклицание адресовано присутствующим, то используется вокатив:
"O improbī discipulī!"
Название: От: CAPITULUM 15. MAGISTER ET DISCIPULĪ
Отправлено: _Swetlana от 30 июня 2022, 00:26
ГЛАВА ПЯТНАДЦАТАЯ
MAGISTER ET DISCIPULĪ –  УЧИТЕЛЬ И УЧЕНИКИ

     Mārcus librum et tabulam et cēterās rēs ferēns Tūsculum ambulat. Illīc est lūdus puerōrum. Multī puerī māne in lūdum eunt. – Марк, несущий книгу, и дощечку, и остальные принадлежности, идёт в Тускул. Там есть школа мальчиков. Много учеников утром идут в школу.
     Magister lūdī est vir Graecus, cui nōmen est Diodōrus. Mārcus magistrum metuit, Diodōrus enim magister sevērus est, quī discipulōs suōs virgā verberat; eō modō magister sevērus discipulōs improbōs punīre solet. Discipulī sunt puerī quī in lūdum eunt. Mārcus et Quīntus sunt duo discipulī. Aliī discipulī sunt Titus et Sextus. – Школьный учитель – грек, имя ему Диодор. Марк боится учителя, ибо Диодор строгий учитель, который сечёт своих учеников розгой; Так суровый учитель обычно наказывает плохих учеников. Ученики – мальчики, которые ходят в школу. Двое учеников – это Марк и Квинт. Другие ученики это Тит и Секст.
     Sextus, quī ante Mārcum et Titum ad lūdum advenit, prīmus lūdum intrat. Sextus sōlus est, nam cēterī discipulī nōndum adsunt. – Секст, который приходит в школу раньше Марка и Тита, входит в школу первым. Секст один, потому что остальных учеников ещё нет.   
     Magister intrāns Sextum sōlum in sellā sedentem videt. Sextus dē sellā surgēns magistrum salūtat: "Salvē, magister!" – Магистр, входя, видит одного Секста, сидящего в кресле. Секст, вставая с кресла, приветствует учителя: «Здравствуй, учитель!»
     Magister: "Salvē, Sexte! Cōnsīde!" – Учитель: «Здравствуй, Секст! Садись!»
     Sextus in sella cōnsīdit. Discipulus tacitus ante magistrum sedet. – Секст садится в кресло. Ученик молча сидит перед учителем.
     Magister interrogat: "Cūr tū sōlus es, Sexte?" – Учитель спрашивает: «Почему ты один, Секст?»
     "Ego sōlus sum, quod cēterī discipulī omnēs absunt", respondet Sextus. – «Я один, потому что все остальные ученики отсутствуют», – отвечает Секст.
     Exclāmat magister: "Ō, discipulōs improbōs...!" – Учитель восклицает: «О, негодные ученики!»
     Sextus: "Num ego discipulus improbus sum?" – С: «Разве я плохой ученик?»
     Magister: "Immō tū probus es discipulus, Sexte, at Mārcus et Quīntus et Titus improbī sunt!" – Учитель: «Напротив, ты хороший ученик, тогда как Марк, и Квинт, и Тит плохие ученики».
     Hīc Titus ad lūdum advenit et iānuam pulsat antequam intrat: discipulus nōn statim intrat, sed prīmum iānuam pulsat; tum lūdum intrat et magistrum salūtat: "Salvē, magister!" – Тут к школе приходит Тит и стучится в дверь, прежде чем входит: ученик не сразу входит, но сначала стучит в дверь; после этого входит в школу и приветствует учителя: «Здравствуй, учитель!»
     Magister: "Ō Tite! Sextus iam adest..." – Учитель: «О Тит! Секст уже здесь...»
     Titus: "At Mārcus et Quīntus nōndum adsunt!" – Тит: «Зато Марка и Квинта ещё нет!»
     Magister: "Tacē, puer! Claude iānuam et cōnsīde! Aperīte librōs, puerī!" – Учитель: «Молчи, мальчик! Закрой дверь и садись! Откройте кники, мальчики!»
     Sextus statim librum suum aperit, sed Titus, quī librum nōn habet, "Ego" inquit "librum nōn habeō." – Секст тут же открывает свою книгу, но Тит, у которого нет книги: «У меня, – грит, – нет книги».
     Magister: "Quid? Sextus librum suum habet, tū librum tuum nōn habes? Cūr librum nōn habēs?" – Учитель: «Что? У Секста есть книга, у тебя книги нет? Почему у тебя нет книги?»
     Titus: "Librum nōn habeō, quod Mārcus meum librum habet." – Тит: «Нет книги, потому что моя книга у Марка».
     Post Titum Mārcus ad lūdum advenit, neque is iānuam pulsat antequam intrat. Mārcus statim intrat, nec magistrum salūtat. – После Тита к школе подходит Марк, он не стучится в дверь и затем входит. Марк сразу входит и не приветствует учителя.
     "Ō Mārce!" inquit Diodōrus, "Cūr tū iānuam nōn pulsās cum ad lūdum venīs, nec mē salūtās cum mē vidēs?" – «О Марк, – грит Диодор, – почему ты не стучишь в дверь, когда приходишь в школу, и не приветствуешь меня, когда меня видишь?»
     At Mārcus "Ego" inquit "iānuam nōn pulsō cum ad lūdum veniō, nec tē salūtō cum tē videō, quia nec Sextus nec Titus id facit." – А Марк: «Я, – грит, – не стучу в дверь, когда прихожу в школу, и тебя не приветствую, когда тебя вижу, потому что ни Секст, ни Тит это не делают».
     Sextus et Titus: "Quid?" – Секст и Тит: «Что?»
     Mārcus (ad Sextum et Titum): "Vōs iānuam nōn pulsātis cum ad lūdum venītis, nec magistrum salūtātis cum eum vidētis. Audītisne id quod dīcō?" – Марк (Сексту и Титу): «Вы не стучите в дверь, когда приходите в школу, и не приветствуете учителя, когда его видите. Слышите, что я говорю?»
     Tum Sextus et Titus "Id quod dīcis" inquiunt "vērum nōn est: nōs iānuam pulsāmus cum ad lūdum venīmus, et magistrum salūtāmus cum eum vidēmus. Nōnne vērum dīcimus, magister?" – Тогда Секст и Тит «То, что говоришь, – грят, – не правда: мы стучим в дверь, когда приходим в школу, и приветствуем учителя, когда его видим. Разве не правду говорим, учитель?»
     Magister: "Vōs vērum dīcitis. Quod Mārcus dīcit nōn est vērum. Discipulus improbus es, Mārce! Necesse est tē pūnīre. Statim ad mē venī!" – Учитель: «Вы говорите правду. Что говорит Марк – неправда. Ты, Марк, плохой ученик! Нужно тебя наказать. Немедленно иди ко мне!»
     Diodōrus, magister sevērus, tergum puerī virgā verberat. (Tergum est posterior pars corporis.) Tergum dolet Mārcō, neque ille lacrimat, nam lacrimāre puerō Rōmānō nōn convenit. – Диодор, суровый учитель, сечёт ягодицы ученика розгой. (Ягодицы – нижняя часть туловища). У Марка болят ягодицы, но он не плачет, ибо римскому мальчику не подобает плакать.
     Mārcus clāmat: "Ei! Iam satis est! Dēsine, magister!" – Марк кричит: «Эй! Довольно уже! Прекрати, учитель!»
Название: От: CAPITULUM 15. MAGISTER ET DISCIPULĪ
Отправлено: _Swetlana от 30 июня 2022, 01:20
     Magister puerum verberāre dēsinit et "Ad sellam tuam redī" inquit, "atque cōnsīde!" – Учитель прекращает сечь мальчика и: «Возвращайся к своему креслу, – грит, – и садись!»
     Mārcus ad sellam suam redit, neque cōnsīdit, sed tacitus ante sellam stat. – Марк возвращается к своему креслу и не садится, но молча стоит перед креслом.
     "Audīsne, Mārce? Ego tē cōnsīdere iubeō. Cūr nōn cōnsīdis?", interrogat magister. – «Ты слышишь, Марк? Я велю тебе садится. Почему не садишься?» – спрашивает учитель.
     Mārcus: "Nōn cōnsīdō, quod sedēre nōn possum." – Марк: «Не сажусь, потому что не могу сидеть».
     Diodōrus: "Cūr sedēre nōn potes?" – Диодор: «Почему не можешь сидеть?»
     Mārcus: "Sedēre nōn possum, quod mihi dolet... pars tergī īnferior in quā sedēre soleō." – Марк: «Не могу сидеть, потому что у меня болит... нижняя часть спины, на которой обычно сижу».
     Haec verba audientēs Titus et Sextus rīdent. – Слыша эти слова, Тит и Секст смеются.
     Diodōrus: "Quid rīdētis, Tite et Sexte?" – Диодор: «Почему смеётесь, Тит и Секст?»
     Titus: "Rīdēmus, quod Mārcō dolet..." – Тит: «Смеёмся, потому что у Марка болит...»
     Diodōrus: "Tacēte! Eam corporis partem nōmināre nōn convenit! – Sed ubi est frāter tuus, Mārce?" – Диодор: «Молчите! Эту часть тела называть не подобает! Но где твой брат, Марк?»
     Mārcus: "Is domī est apud mātrem suam. Quīntus dīcit 'sē aegrum esse'." – Марк: «Он доме со своей матерью. Квинт говорит, что он болен».
     Diodōrus: "Sī aeger est, in lūdum īre nōn potest. At vōs bene valētis. Iam aperīte librōs!" – Диодор: «Если он болен, в школу ходить не может. А вы вполне здоровы. Теперь откройте книги!»
     Titus: "Mārcus meum librum habet." – Тит: «Моя книга у Марка».
     Diodōrus: "Quid tū librum Titī habēs, Mārce?" – Диодор: «Почему у тебя книга тита, Марк?»
     Mārcus: "Ego eius librum habeō, quod is meum mālum habet. Redde mihi mālum meum, Tite!" – Марк: «У меня его книга, потому что у него моё яблоко. Верни мне моё яблоко, Тит!»
     Titus ridēns "Mālum" inquit "tibi reddere nōn possum, id enim iam in ventre meō est!" – Тит, смеясь: «Яблоко, – грит, – вернуть тебе не могу, оно уже в моём животе!»
     Mārcus īrātus Titum pulsāre incipit, sed magister "Dēsine, Mārce!" inquit, "Titus tibi mālum dare nōn potest, at ego tibi malum dare possum, nisi hīc et nunc Titō librum reddis!" – Рассерженный Марк начинает бить Тита, но учитель: «Прекрати, Марк! – грит. – Тит не может дать тебе яблоко, зато я могу задать тебе перцу, если здесь и сейчас не вернёшь Титу книгу!»
     Mārcus Titō librum reddit. – Марк возвращает Титу книгу.
     Discipulī librōs aperiunt. Item librum suum aperit magister ac recitāre incipit. Puerī autem priōrem librī partem tantum audiunt, nam antequam magister partem librī posteriōrem recitāre incipit, omnēs puerī dormiunt! – Ученики открывают книги. Учитель также открывает свою книгу и начинает читать вслух. Мальчике же слушают только первую часть книги, ибо после того, как учитель начинает читать следующую часть книги, все мальчики засыпают!
     Magister recitāre dēsinit et exclāmat: "O improbī discipulī! Dormītis! Quod recitō nōn audītis!" – Учитель прекращает читать и восклицает: «О негодные ученики! Спите! Что я читаю, вы не слушаете!»
     Mārcus magistrō īrātō "Ego" inquit "nōn dormiō. Immō, vigilō et tē audiō, magister." – Марк разгневанному учителю: «Я, – грит, – не сплю. Напротив, я бодрствую и слушаю тебя, учитель».
     Item Sextus et Titus "neque nōs dormīmus" inquiunt, "Vigilāmus et omnia verba tua audīmus. Bene recitās, Diodōre! Bonus es magister!" – Также Секст и Тит: «И мы не спим, – грят, – бодрствуем и все твои слова слушаем. Хорошо лекламируешь, Диодор! Хороший ты учитель!»
     Magister laetus "Vērum est quod dīcitis" inquit, "ego bene recitō ac bonus sum magister – at vōs male recitātis ac malī discipulī estis!" – Весёлый учитель: «Правду говорите, – грит, – я хорошо декламирую и к тому же хороший учитль – а вот вы плохо декламируете и к тому же плохие ученики!»
     Discipulī: "Immō, bonī discipulī sumus! Bene recitāmus!" – Ученики: «Напротив, мы хорошие ученики! Хорошо читаем вслух!»
     Diodōrus: "Tacēte! Ubi estis, puerī?" – Диодор: «Молчите! Где вы находитесь, мальчики?»
     Discipulī: "In lūdō sumus." – Ученики: «В школе».
     Diodōrus: "Vērum dīcitis: in lūdō estis – nōn domī in lectulīs! In lectulō dormīre licet, hīc in lūdō nōn licet dormīre!" – Диодор: «Правду говорите: вы находитесь в школе – не дома в кроватке! В кроватке можно спать, здесь в школе спать нельзя!»
     Magister īrātus discipulōs virgā verberat. – Разгневанный учитель сечёт учеников розгой.
     Discipulī: "Ei, ei! Quid nōs verberās, magister?" – Ученики: «Эй, эй! Почему сечёшь нас, учитель?»
     Diodōrus: "Vōs verberō, quod aliō modō vōs excitāre nōn possum. Ad sellās vestrās redīte atque cōnsīdite!" – Диодор: «Секу вас, потому что не могу вас другим способом разбудить. Возвращайтесь к вашим креслам и садитесь!»
     Discipulī ad sellās suās redeunt, neque cōnsīdunt. – Ученики возвращаются к своим креслам, но не садятся.
     Magister: "Quid nōn cōnsīditis?" – Учитель: «Что не садитесь?»
     Discipulī: "Nōn cōnsīdimus, quod sedēre nōn possumus." – Ученики: «Не садимся, потому не можем сидеть».
     Diodōrus: "Quid? Sedēre nōn potestis? Ergō vōs hōram tōtam tacitī stāte, dum ego sedēns partem librī posteriōrem recitō! Nec enim stantēs dormīre potestis!" – Диодор: «Что? Не можете сидеть? В таком случае стойте молча целый час, пока я сидя читаю вслух последнюю часть книги. Ибо стоя вы не можете спать!»